Zekat (arapska riječ koja označava čišćenje, rast, napredovanje) jedna je od temeljnih dužnosti u islamu. Jedanput godišnje, obično u mjesecu ramazanu, određeni dio od ukupnog imetka daje se u novcu ili robi osobama u stanju potrebe i za potrebe u zajednici.
Rukovodilac Ureda za zekat Islamske zajednice u BiH Vehid Arnaut u razgovoru za Fenu ističe da je Islamska zajednica u Bosni i Hercegovini izdala fetvu 1969. godine kojom je pozvala muslimane da obavezu zekata izvrše uplatom novca u jedinstveni fond koji je 1990. godine dobio ime Bejtul-mal.
Pojašnjava da su poslovi promoviranja i podizanja svijesti o izvršenju te islamske obaveze povjereni Uredu za zekat koji ujedno vrši i administrativne poslove vezane za zekat, sadekatul-fitr i Fond Bejtul-mal.
Naglašava da su, osim transparentnog načina provjere kompletnog finansijskog poslovanja Fonda Bejtul-mal kroz Sabor Islamske zajednice (s obzirom na fondove i plasman novca u toku cijele godine), informacije o aktivnostima realiziranim iz tog fonda dostupne i iz drugih izvora.
Tako Bejtul-mal ima različite fondove putem kojih se zekat distribuira. Kako je kazao, novcima iz Fonda Bejtul-mal između ostalog finansira se rad 52 medžlisa i 145 džemata, koji održavaju vjerski život na području cijele Bosne i Hercegovine. Zahvaljujući tom fondu, u osam medresa oko 2.500 učenika plaća polovinu realnih troškova u internatima. Finansira se rad i četiri fakulteta i njihovih 1.500 studenata.
Iz Fonda Bejtul-mal pomaže se rad i dva studentska centra koji udomljavaju oko 400 studenata različitih fakulteta, a 500 učenika i studenata su stipendisti tog fonda. Pomažu rad i 15 predškolskih ustanova, koje unose radost u život oko 1.500 mališana.
- Na vrata desetine hiljada siromašnih i nemoćnih pokuca se u toku godine, unoseći radost vjere i suosjećanja sa njihovim problemima. Iz Fonda Bejtul-mal pomaže se i 300 udruženja koja se bave humanitarnim radom i socijalnom brigom, a pruža se među ostalim i pomoć u vanrednim okolnostima kao npr. u Siriji, Turskoj i Palestini te za 14.000 korisnika Gazi Husrev begove biblioteke (učenika, studenata, magistranata, doktoranata i istraživača) - kazao je.
Iz Fonda Bejtul-mal redovno se, kaže Arnaut, pomažu korisnici narodnih kuhinja koje djeluju pri MDD 'Merhamet', 'Emausu' i Crvenom križu. Pomogli su i 1.465 osoba koje su prošle kroz centre za liječenje od ovisnosti, te 10.000 mladih čiji se projekti i aktivnosti pomažu kroz mrežu mladih.
- Uz pomoć Fonda Bejtul-mal radi i 85 hiljada polaznika mektebske nastave i 250 hiljada polaznika vjeronauke. Bajramskim paketićima obraduju 2.000 djece iz bh. entiteta Republika Srpska, a osiguraju i oko 4.000 udžbenika za polaznike mektebske nastave u tom entitetu - naglasio je.
Arnaut pojašnjava da je način funkcionisanja tog fonda uređen pravilnicima o Fondu Bejtul-mal, kao i Pravilnikom o prikupljanju zekata i sadekatul-fitra. Kontrolu nad sredstvima Fonda Bejtul-mal vrši Rijaset Islamske zajednice, Vijeće muftija, kao najviši vjerski organ predvođen reisul-ulemom i Sabor Islamske zajednice.
Kako je istaknuo, davanje zekata jedna je od pet temeljnih dužnosti - islamskih šarta i veličanstveni ibadet koji ima mnoštvo pozitivnih rezultata za izvršioca i druge, na ovom i na budućem svijetu.
- Individualna je obaveza muslimana, kod kojih se steknu potrebni uvjeti. Kad govori o izvršavanju te obaveze, Kur'an naglašava da obveznik daje zekat, a Časni Poslanik u svojim uputama naglašava da to treba činiti draga srca. Na drugoj strani, Uzvišena Knjiga naređuje Poslaniku kao vođi zajednice da uzme zekat od obveznika, nedvojbeno ukazujući da njegovo prikupljanje i distribucija nisu prepušteni volji pojedinca, makar se radilo o samom davaocu. Kao jednu od kategorija kojima se usmjerava dio sredstava zekata, Kur'an određuje one koji rade na poslovima njegovog prikupljanja i distribucije, tako da to samo dodatno naglašava institucionalnu dimenziju zekata. Kur'an, dakle, glede zekata upućuje tri instrukcije - obveznicima da izvrše obavezu, a odgovornima da prime zekat i da ga distribuiraju na najbolji način. Muhammed, a. s., je u svojoj praksi slijedio te upute i prikupljena sredstva do raspodjele korisnicima držao na posebnom mjestu, utemeljujući na taj način instituciju koja će kasnije bit poznata kao Bejtul malillah. Na temeljima te Poslanikove a.s. prakse Islamska zajednica je izdala fetvu 1969. godine kojom je pozvala muslimane da obavezu zekata izvrše uplatom sredstava u jedinstveni Fond koji će 1990. godine dobiti ime Fond Bejtul-mal – kazao je rukovodilac Ureda za zekat Islamske zajednice u BiH Vehid Arnaut.
