Stanišić i Simatović osuđeni su da su pomagali i podstrekavali zločine koji su imali za cilj prisilno i trajno uklanjanje većine nesrba s velikih područja u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini putem činjenja krivičnih dijela progona, ubistva, deportacije i nehumanih djela. Proglašeni su odgovornim po svih pet tačaka optužnice, ali ne i za planiranje zločina.

 

Izricanje presude počelo je u 15 sati, ali je prijenos kao i u slučaju osuđenog ratnog zločinca Ratka Mladića, odgođen pola sata.

 

Stanišić i Simatović su bili u sudnici dok je predsjedavajući Pretresnog vijeća Burton Hall čitao presudu. Uz njega su bili i članovi Vijeća Joseph Chiondo Masanche i Seon Ki Park.

 

Pretresno vijeće konstatovalo je da su zajednički zločinački cilj trajnog uklanjanja nesrpskog stanovništva dijelili srpski rukovodioci Srbije, Krajine, Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, te BiH. Tužilaštvo nije dokazalo da je zajednička zločinačka svrha postojala prije augusta 1991. godine.

 

Što se tiče srpskih snaga u BiH Vijeće je konstatovalo da je Stanišić bio u kontaktu sa Radovanom Karadžićem, međutim nema dovoljno dokaza o konkretnoj pomoći Karadžiću ili drugim učesnicima UZP-a ili drugih struktura u BiH.

 

Stanišić i Simatović optuženi su za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti, ubistva, deportacije, progon, počinjene u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Sudija Hall je napomenuo da su Vijeću predočeni obimni dokazi u vezi dešavanja od 1991. do 1995. i da je zadatak Vijeća bio da utvrdi individualnu krivičnu odgovornost optuženih.

 

Predsjedavajući Pretresnog vijeća Burton Hall

 

Stanišić, bivši šef SDB-a Srbije, i Simatović, bivši komandant Jedinice za specijalne operacije (JSO) SDB-a, terete se da su učestvovali u udruženom zločinačkom poduhvatu (UZP), na čelu s tadašnjim predsjednikom Srbije Slobodanom Miloševićem, čiji je cilj bilo uklanjanje Bošnjaka i Hrvata s dijelova teritorija BiH i Hrvatske radi uspostavljanja etnički čiste srpske države.

 

Poslije prvostepenog suđenja, Haški tribunal je 2013. Stanišića i Simatovića oslobodio krivice, ali je Apelaciono vijeće 2015. usvojilo žalbu Tužilaštva i zbog nepravilnosti u postupku naložilo da suđenje bude ponovljeno po istoj optužnici. Žalbeno vijeće Haškog tribunala odlučilo je da prvi put za zločine u BiH u potpunosti obnovi suđenje, piše Detektor.ba.

 

Ponovno suđenje u ovom predmetu počelo je u ljeto 2017. godine. Stanišića i Simatovića su vlasti Srbije uhapsile 2003. godine. Stanišić se, zbog bolesti, od jula 2017. nalazi na privremenoj slobodi u Beogradu. Stanišić i Simatović vraćeni su u Pritvorsku jedinicu Ujedinjenih nacija (UN) prije izricanja presude.

 

Suđenje je tokom 2020. godine bilo odgođeno na oko šest mjeseci zbog pandemije koronavirusa.

 

Stanišiću i Simatoviću se, između ostalog, na teret stavlja tačka optužnice prema kojoj su 8. aprila 1992. godine ili približno tog datuma, srpske snage, konkretno Željko Ražnatović Arkan i pripadnici Arkanove Srpske dobrovoljačke garde, napale Zvornik i preuzele kontrolu nad gradom. Tokom tog napada je ubijeno oko 20 civila nesrpske nacionalnosti.

 

Optužnica protiv Jovice Stanišića i Franka Simatovića obuhvata i ubistva šest Srebreničana na području Trnova kod Sarajeva za koje su osuđeni tzv. Škorpioni. Kada je riječ o zločinima u BiH, u optužnici se navodi Zvornik, Sanski Most, ali i drugi krajevi. U tim mjestima zločine su počinili Željko Ražnatović i pripadnici Arkanove Srpske dobrovoljačke garde.

 

Godinjske Bare: Šest Srebreničana Škorpioni su strijeljali 17. jula 1995.

 

U junu 1995. godine, kako stoji u optužnici, naredili su Škorpionima, specijalnoj jedinici SDB-a, da iz svoje baze u Deletovcima otputuju na područja pod srpskom kontrolom blizu Sarajeva. Škorpioni su u BiH stigli početkom jula 1995. godine i utaborili se u selu Trnovo u podnožju Treskavice.

 

- U julu 1995. godine, neki od muškaraca i dječaka koji su zarobljeni poslije pada srebreničke enklave, odvedeni su u bazu Škorpiona u Trnovu. Po naređenju Slobodana Medića Boce, pripadnici Škorpiona odvezli su kamionom šestoricu zatočenika na jedno izolovano seosko područje kod Godinjskih bara, nekoliko kilometara dalje od njihove baze, gdje su ih ubili iz vatrenog oružja. Postupajući po Medićevim naređenjima, pripadnici Škorpiona su ova ubistva snimili videokamerom - stoji u optužnici.

 

Ražnatović je sa svojim pripadnicima, po optužnici, u Sanski Most došao u septembru 1995. godine, kada su njegovi pripadnici strijeljali 12 osoba, od kojih je samo jedna preživjela sa teškim povredama.

 

U optužnici se navodi kako su napadi, ubistva, nasumično hapšenje i zatočavanje, paljenje katoličkih crkava i džamija, prisilni rad, mučenje, šikaniranje, korištenje živih štitova, pljačkanje, silovanje i ostali vidovi seksualnog zlostavljanja, kao i prijetnje daljim djelima progona usmjereni protiv civila nesrpske nacionalnosti u SAO Krajini, SAO SBZS, Bijeljini, Bosanskom Šamcu, Doboju, Sanskom Mostu i Zvorniku nagnali nesrpsko stanovništvo da s tih područja pobjegne u druge dijelove BiH, Hrvatske, te druge države. To prisilno premještanje ili deportacija imali su različite vidove, uključujući prisilno protjerivanje.

 

Ko su Stanišić i Simatović- crtice iz biografije

 

Prema podacima iz treće izmijenjene optužnice, Jovica Stanišić rođen je 30. jula 1950. u Ratkovu u Srbiji. Godine 1975. počeo je da radi u Službi državne bezbjednosti Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije. Do kraja 1991. godine nalazio se na položaju zamjenika načelnika Državne bezbjednosti (DB), a de facto je bio prvi čovjek DB-a i prije zvaničnog imenovanja na dužnost načelnika, odnosno šefa, na kojoj se nalazio od 31. decembra 1991. do 27. oktobra 1998. godine.

 

Franko Simatović zvani Frenki rođen je 1. aprila 1950. u Beogradu. Počeo je da radi 1978. u DB-u, gdje je na raznim poslovima radio do 2001. godine. Najprije je radio na kontraobavještajnim poslovima, a zatim je prešao u novoosnovanu Upravu za obavještajne poslove, takozvanu Drugu upravu, gdje je bio komandant Jedinice za specijalne operacije Državne bezbjednosti. Tokom cijelog perioda na koji se odnosi optužnica, kako se navodi, Simatović je djelovao po ovlaštenju Jovice Stanišića. Simatović i Stanišić su uhapšeni 13. marta 2003., piše Detektor.ba.