Kada sam 1997. godine, prvi put u životu, zakoračio u Veliku Kladušu, dvije najčešće riječi koje sam slušao bile su “korpusovci” i “autonomaši”. Poznavao sam ljude i među jednima i među drugima. Ta podjela na one koji su tokom agresije na BiH bili pripadnici Petog korpusa Armije RBiH i tzv. Narodne odbrane (NO) Autonomne pokrajine Zapadne Bosne (APZB) Fikreta Abdića itekako je tih godina bila prisutna.
Nedavno, ponovo sam hodio Cazinskom krajinom i rijetko sam čuo etikete “korpusovci” i “autonomaši”. Ponegdje još distance ima, rane nisu zarasle, ali, reklo bi se, da život danas u Kladuši normalno teče.
Teferič pomirenja
Abdićeva tzv. NO APZB formirana je prvenstveno od velikokladuških 521. i 527. brigade te dijela cazinskih jedinica ARBiH. Ko su bili komandanti Abdićevih jedinica i ljudi od njegovog velikog vojnog povjerenja, gdje su danas i čime se bave bio je predmet moje znatiželje tokom boravka u Krajini.
Još početkom agresije na BiH 1992. u Veliku Kladušu su s punim kamionima namještaja došli iz bivše JNA oficiri Ibrahim Đedović, rodom iz Kalesije, Hamdija Mašić iz Rogatice i pukovnik Mehmed Koštić iz Banje Luke.
Upućeni tvrde da je još tada, njihovim dolaskom, Abdić imao jasno razrađenu strategiju stvaranja svoje buduće vojske. Komandant tzv. NO APZB, koja je brojala šest brigada, bio je Asim Delić, rezervni oficir. U vojnom pogledu Fikretova vojska bila je slabo ustrojena.
Asim Delić danas živi u Americi i boluje od Alzheimerove bolesti. Irfan Saračević Žile, bivši ministar Abdićeve odbrane i policije, umro je prije nekoliko godina. Rasim Bašić, načelnik bezbjednosti u vojsci i policiji tzv. APZB, bivši oficir JNA, poginuo je tokom akcije “Tigar – Sloboda 94” 9. jula 1994. u Izačiću.
Diplomirani pravnik Hasib Hodžić bio je načelnik štaba vojske i policije APZB. Danas s porodicom živi u Kanadi. Zamjenik komandanta Abdićeve vojske bio je Hamdija Mašić, koji danas živi i radi u Holandiji.
Nakon prvog pada autonomije sredinom avgusta 1994. u Kninu su nekoliko mjeseci kasnije, tačnije u novembru, formirane tri brigade tzv. NO APZB, a komandant je bio Šerif Mustedanagić Šera. Uz sudjelovanje s Martićevim i Mladićevim snagama, Abdićeva obnovljena vojska ponovo je 17. decembra 1994. umarširala u Kladušu, gdje će ostati do konačnog sloma autonomije u avgustu 1995. godine.
U martu 2008. godine mediji su objavili da je Mustedanagić, na osnovu Interpolove potjernice, uhapšen u Americi zbog ratnih zločina. Pisalo se o mogućem izručenju u BiH, ali najednom je ta priča zašutjela.
Komandant 1. brigade tzv. APZB bio je Zumret Brkić Kobra iz Vrnograča, do rata uposlenik Štaba TO Velika Kladuša. Poslije agresije na BiH radio je kao direktor Gradske sportske dvorane u Velikoj Kladuši i najednom mu se izgubio trag. Danas s porodicom živi u Rijeci i bio je jedan od glavnih organizatora dočeka Fikreta Abdića Babe po izlasku iz zatvora u Puli.
Osman Čaušević iz Todorova, ratni komandant 3. Abdićeve brigade, aktivno vojno lice iz JNA, danas je direktor “Vodovoda i kanalizacije” u Velikoj Kladuši. Čauševića je na mjestu komandanta 3. brigade zamijenio Asim Bašagić Zenga, koji je za ratne zasluge u odbrani Hrvatske dobio orden “Zrinjskog i Frankopana”.
U septembru 1992. Zenga je pješice došao u Cazin da se bori u Armiji RBiH. I, onda, godinu kasnije, Izviđačko-diverzantsku četu 503. brigade Armije BiH iz Cazina odvodi kod Abdića. Danas živi od hrvatske vojne penzije u izbjegličkom naselju u Karlovcu.
Muharem Čerimović Hare, komandant 5. brigade Babinih oružanih snaga, živi u svojoj kući u Maloj Kladuši, a zaposlen je kao direktor u velikokladuškoj firmi “Finab”.
Komandant 6. brigade APZB Sead Takalić Ceco živi i radi u Boisu u Americi, gdje je prošle godine bio jedan od organizatora “Krajiškog teferiča pomirenja”.
Jedan od najvećih batinaša u ratnoj Kladuši bio je Asim Kajtezović, komandant Vojne policije tzv. APZ-a, inače bliži rođak Abdićeve supruge Fazile. Danas živi i radi u Karlovcu.
Fikret Abdić imao je i svoje jedinice za specijalne namjene. Najpoznatija je bila specijalna jedinica “Golubovi”, kojom je komandovao Zlatko Hušidić, današnji predsjednik “Zavičajnog kluba Zapadna Bosna” u američkom Sent Luisu.
Specijalne jedince
Specijalnom jedinicom “Šejle” komandovao je Ismet Gračanin Ćićmo. Danas s porodicom živi u Velikoj Kladuši, gdje se na svom velikom imanju bavi proizvodnjom mlijeka i preprodajom priključaka za poljoprivredne mašine. Ćićmo je u zeničkom zatvoru odležao višegodišnju kaznu zatvora za ratni zločin, a po izlasku 2007. objavio je knjigu “U inat nepravdi”.
Među elitnije jedinice svrstavana je i jedinica “Ajkini” pod komandom Hasana Galijaševića. Hasan danas živi u Maloj Kladuši, rijetko gdje putuje, posvetio se mirnom seoskom životu, vodi Konjički klub “Krajišnik Velika Kladuša”.
Kažu da su ga tokom napada na jedinice 5. korpusa ARBiH prilično iskoristili Rajo Božović Kobac i Milorad Luković Legija tokom operacije “Pauk”, koju je lično osmislio Jovica Stanišić, prvi čovjek SDB-a Srbije.
Prijeratni nestašni mladić i trgovac u kladuškom naselju Križ Ramiz Rizvić na početku agresije, kao komandir čete u 527. brigadi ARBiH, važio je za hrabrijeg borca. U Abdićevoj vojsci komandovao je specijalnom jedinicom “Metalni”. Danas živi u Velikoj Kladuši i radi u fabrici “Finab”.
Komandant specijalnih jedinica MUP-a APZB Ale Karajlić živi i radi u Njemačkoj. Dževad Koštić Labamba, komandant Abdićevih specijalnih pograničnih jedinica, umro je prije nekoliko godina u Americi. Senad Sarajlija Crnogorac, jedan od ratnih gospodara života i smrti u Kladuši, sin mesara iz Vrnograča, prijeratni policajac, poznat i kao dobar karatista, živi u Americi. Rasim Alibegović, komandir SJB Velika Kladuša, navodno, živi u Novom Sadu.
Abdićevi tjelohranitelji
Abdićevi tjelohranitelji su bili Dragan Keserović Drajver, Fikret Kudić Mornar i Senad Ahmetašević.
Drajver živi u Čikagu i jedan je od osnivača Udruženja krajiške dijaspore “American West Bosnian Association”. Kudić je vlasnik noćnog bara “Mornar” u Velikoj Kladuši, dok je Ahmetašević uhapšen 5. novembra 2008. u Holandiji pod optužbom da je ubio ratnog zarobljenika u novembru 1993. u rejonu Omića brdo. Nakon izručenja u BiH Vrhovni sud FBiH potvrdio je prošle godine presudu Kantonalnog suda u Bihaću kojom je Ahmetašević osuđen na na osam godina zatvora.
Autor: Avdo HUSEINOVIĆ
